มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อมจัดอบรมการดำเนินคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อมครั้งที่ 4: เปิดความรู้ทางทฤษฎี สู่การฝึกฝนจริงในภาคปฏิบัติ
เมื่อวันที่ 22-24 มีนาคม 2556 มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม(EnLAW) ได้จัดอบรมการดำเนินคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติให้แก่นักกฎหมายสิทธิมนุษยชน เป็นครั้งที่ 4 ที่บ้านพักนานาชาติ บ้านสบาย
งานอบรมครั้งนี้มีขึ้นเพื่อเสริมความรู้ในเรื่องการดำเนินคดี และกระบวนการพิจารณาคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติอย่างเป็นขั้นตอน โดยผู้เข้าร่วมจะได้ฝึกเขียนคำฟ้อง คำร้องจากกรณีศึกษาที่เกิดขึ้นจริง โดยกลุ่มเป้าหมายหลักในปีนี้คือ อาสาสมัครนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน ของมูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม รุ่นที่ 7 และองค์กรเครือข่ายที่ดำเนินคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อมและสิทธิมนุษยชน
ปูฐานคิด และทฤษฎี ก่อนลงมือ
การอบรมในเช้าวันแรกเริ่มโดยคุณสุมิตรชัย หัตถสาร ผู้อำนวยการศูนย์พิทักษ์และ
ฟื้นฟูสิทธิชุมชนท้องถิ่นและคุณสุรชัยตรงงาม เลขาธิการมูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม ซึ่งร่วมกันถ่ายทอดประสบการณ์การดำเนินคดีปกครองเพื่อประโยชน์สาธารณะและการฟ้องคดียุทธศาสตร์เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงนโยบายและปรับปรุงกฎหมายด้านสิ่งแวดล้อม อันทำให้เห็นแง่มุมการทำคดีที่กว้างไปกว่าการมองเฉพาะรายกรณีเท่านั้น
ต่อมาช่วงบ่ายคุณสุรชัย ตรงงาม และคุณสงกรานต์ ป้องบุญจันทร์ ทนายความประจำมูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม ได้บรรยายให้ความรู้ในเรื่อง “เงื่อนไขความชอบด้วยกฎหมายของการกระทำทางปกครอง” “ประเภทคดีปกครอง” และ “การเตรียมการเพื่อดำเนินคดีปกครองภาคปฏิบัติ” เพื่อปูพื้นฐานความรู้ทางทฤษฎีให้กับผู้เข้าร่วม
ในช่วงค่ำเป็นโอกาสดีที่นักกฎหมายสิ่งแวดล้อมรุ่นเยาว์จะได้แลกเปลี่ยนประสบการ
ณ์กับนักสิ่งแวดล้อมรุ่นใหญ่ในบรรยากาศสบายๆ ในหัวข้อ “บทบาทของนักกฎหมายในการร่วมสร้างความเป็นธรรมทางสิ่งแวดล้อม” โดยมีคุณไพโรจน์ พลเพชร คณะกรรมการปฏิรูปกฎหมาย, คุณแสงชัย รัตนเสรีวงษ์กรรมการสิทธิมนุษยชน สภาทนายความ, คุณเดชรัตน์ สุขกำเนิดคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และคุณสุมิตรชัย หัตถสารซึ่งเป็นนักวิชาการและนักกฎหมายที่มีความอาวุโสทั้งความรู้และประสบการณ์ในการทำคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อม การผลักดันสิทธิด้านสิ่งแวดล้อมของชุมชน มาเป็นวิทยากร
ในวันที่สอง ท่านไพโรจน์ มินเด็น ตุลาการศาลปกครองกลางได้มาเป็นวิทยากรให้ความรู้แก่ผู้เข้าอบรมในหัวข้อ “เงื่อนไขการรับฟ้องและการคุ้มครองชั่วคราวในคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อม”และเปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมได้ซักถามแลกเปลี่ยนในระหว่างการบรรยายอย่างกว้างขวางทำให้ผู้เข้าร่วมอบรมได้รับความรู้ที่สำคัญในการดำเนินคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อม อันได้แก่ หลักการพิจารณาเรื่องความสมบูรณ์ของคำฟ้อง เรื่องผู้มีสิทธิฟ้อง เรื่องการยกเว้นค่าธรรมเนียมศาล เรื่องการกำหนดมาตรการชั่วคราว การแสวงหาข้อเท็จจริง และการวินิจฉัยกำหนดคำบังคับของศาล
ได้เวลาปฏิบัติจริง!
หลังจากได้ฟังทั้งแง่คิดในการทำคดี และความรู้ทางทฤษฎีแล้ว ก็ถึงช่วงสำคัญที่ผู้เข้าร่วมจะได้ลงมือปฏิบัติจริง โดยเริ่มที่การแบ่งกลุ่มออกเป็น 3 กลุ่มตามความสนใจในแต่ละกรณีศึกษา โดยในปีนี้แบ่งออกเป็น 3 กรณีคือ
1. กรณีการลักลอบทิ้งกากของเสียอุตสาหกรรม
2. กรณีการประกาศใช้ผังเมืองรวมล่าช้า
3. กรณีการสร้างโรงงาน ใกล้พื้นที่ชุ่มน้ำ
หลังจากผ่านการพูดคุยกันอย่างขะมักเขม้นมีการแบ่งงานกันทำ และกลั่นกรองออกมาจนกลายเป็นคำฟ้องและคำร้องขอคุ้มครองชั่วคราวแล้ว ผู้เข้าร่วมอบรมทั้ง 3 กลุ่มจึงนำเสนอผลงานของตน โดยเริ่มจากการสรุปข้อเท็จที่เป็นประเด็นสำคัญในคดี และนำเสนอคำฟ้องและคำร้องขอคุ้มครองชั่วคราวที่ได้ร่วมกันร่างโดยมีผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในทางกฎหมายปกครอง ทั้งคุณไพโรจน์ พลเพชร,คุณแสงชัย รัตนเสรีวงษ์,คุณสุมิตรชัย หัตถสาร,คุณสุรชัย ตรงงาม, คุณอภิราช ขันธเสน พนักงานคดีปกครอง และคุณสงกรานต์ ป้องบุญจันทร์ ร่วมให้ความเห็นและข้อเสนอแนะเพื่อเพิ่มเติมให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นต่อไป
ช่วงสุดท้ายของการอบรม ผู้เข้าร่วมอบรมทุกท่านได้กล่าวถึงประโยชน์ที่ได้รับจากการอบรมในครั้งนี้ และข้อเสนอแนะเพื่อปรับปรุงการจัดอบรมให้ดีขึ้นในครั้งต่อไป โดยผู้เข้าร่วมอบรมทุกท่านเห็นร่วมกันว่า ได้รับความรู้ในการดำเนินคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อม บางท่านแม้เคยเข้าร่วมมาแล้วหลายครั้งแต่ด้วยกรณีศึกษาที่แตกต่างกันก็ทำให้ได้รับความรู้มากขึ้นเสมอ ส่วนข้อเสนอเพื่อปรับปรุงการจัดอบรมครั้งต่อไปให้ดีขึ้น ได้แก่ ข้อเสนอให้มีการส่งโจทย์ในการทำให้ก่อนเข้าร่วมอบรมเพื่อที่จะได้อ่านทำความเข้าใจและเตรียมตัวมาก่อนเข้าร่วมอบรม ข้อเสนอให้ขยายผู้เข้าร่วมอบรมให้กว้างและหลากหลายมากขึ้น ข้อเสนอเรื่องความเหมาะสมของเวลาและเนื้อหาในการจัดอบรม หลังจากนั้นวิทยากรและผู้เข้ารับการอบรมจึงถ่ายภาพร่วมกัน
ดาวน์โหลดเอกสารประกอบการบรรยาย ได้ดังนี้
1. “ประสบการณ์การดำเนินคดีปกครองเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม" โดย คุณสุรชัย ตรงงาม เลขาธิการมูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม
2. .“ประเภทของคดีปกครอง และการเตรียมการเพื่อดำเนินคดีปกครองภาคปฏิบัติ” และ “เงื่อนไขแห่งความชอบด้วยกฎหมายของการกระทำทางปกครอง” โดยคุณสงกรานต์ ป้องบุญจันทร์ ทนายความประจำ มูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม
3.“เงื่อนไขการรับฟ้องและการคุ้มครองชั่วคราวในคดีปกครองด้านสิ่งแวดล้อม” โดยท่านไพโรจน์ มินเด็น ตุลาการศาลปกครอง
