หมวดหมู่: ชวนอ่าน

 
คดีสารตะกั่วปนเปื้อนลำห้วยคลิตี้ถือเป็นคดีประวัติศาสตร์ที่ชาวกะเหรี่ยงลุกขึ้นมาฟ้องหน่วยงานรัฐเพื่อปกป้องสิทธิในการอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี และสิทธิในการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ ตามรัฐธรรมนูญ จากกรณีโรงแต่งแร่ปล่อยสารตะกั่วลงลำห้วยที่ชุมชนใช้ประโยชน์มาอย่างยาวนาน ซึ่งหลังจากใช้เวลาพิจารณาคดียาวนานกว่า 9 ปี ศาลปกครองสูงสุดได้มีคำพิพากษาเมื่อวันที่ 10 มกราคม 2556 ให้กรมควบคุมมลพิษดำเนินการฟื้นฟูลำห้วยคลิตี้และชดใช้ค่าเสียหายให้กับชาวบ้านคลิตี้ล่าง ทำให้คดีนี้กลายเป็นคดีด้านสิ่งแวดล้อมคดีแรกในประเทศไทยที่มีคำพิพากษาศาลสูงวางบรรทัดฐานการปฏิบัติหน้าที่ของหน่วยงานรัฐในเรื่องฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม รวมทั้งชี้ให้เห็น “จุดอ่อน” ในการแก้ปัญหาการปนเปื้อนมลพิษของประเทศไทย

หลังจากผู้เขียนได้ชี้ให้เห็นถึงข้อจำกัดของประชาชนในการใช้วิธีการคุ้มครองชั่วคราวก่อนการพิพากษาของศาลเพื่อคุ้มครองสิทธิของตนได้อย่างที่ควรจะเป็น อันส่งผลให้ประชาชนไม่ได้รับการคุ้มครองสิทธิทางศาลอย่างมีประสิทธิภาพตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 มาตรา 28 ในบทความก่อนแล้วนั้น เพื่อแสดงให้เห็นถึงผลในทางปฏิบัติของกฎหมายลายลักษณ์อักษรที่กำหนดเงื่อนไขเกี่ยวกับวิธีการคุ้มครองชั่วคราวก่อนการพิพากษาของศาลปกครอง ว่าได้สร้างความยากลำบากให้แก่ประชาชนในการเข้าถึงมาตรการดังกล่าวอย่างไร ผู้เขียนขอยกตัวอย่างคำสั่งของศาลปกครองที่ปฏิเสธคำขอให้กำหนดวิธีการคุ้มครองชั่วคราวก่อนการพิพากษาของผู้ฟ้องคดี จำนวน 4 คำสั่ง และตัวอย่างคำสั่งของศาลปกครองที่สั่งกำหนดวิธีการคุ้มครองชั่วคราวก่อนการพิพากษาอีก 3 คำสั่ง ดังนี้
กรณีตัวอย่างคำสั่งปฏิเสธคำขอให้กำหนดวิธีการคุ้มครองชั่วคราวก่อนการพิพากษา
ตัวอย่างที่ 1 คำสั่งศาลปกครองนครศรีธรรมราชคดีหมายเลขดำที่ 39/2553
           ข้อเท็จจริง
           คดีนี้เป็นกรณีที่ประชาชนที่อาศัยอยู่ในชุมชนบ้านในไร่ ต.นาเตย อ.ท้ายเหมือง จ.พังงา ซึ่งส่วนใหญ่ประกอบอาชีพประมง ฟ้องว่าได้รับความเสียหายจากการที่เจ้าพนักงานที่ดินออกเอกสารสิทธิให้แก่เอกชนทับที่ดินป่าชายเลนและเข้าทำลายที่ป่าชายเลนเพื่อทำเป็นรีสอร์ต โดยป่าชายเลนดังกล่าวผู้ฟ้องคดีอ้างว่าเป็นป่าชายเลนสาธารณะที่ผู้ฟ้องคดีและประชาชนในชุมชนใช้เป็นที่ทำการประมงในหน้ามรสุม ใช้จอดเรือและกันคลื่นลมมรสุม มาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ ไม่เคยมีใครครองครองอ้างสิทธิเหนือที่ดินป่าชายเลนดังกล่าวมาก่อน เอกสารสิทธิที่เอกชนอ้างจึงน่าจะไม่ชอบด้วยกฎหมาย จึงนำคดีมาฟ้องต่อศาลปกครองเพื่อขอให้เพิกถอนเอกสารสิทธิ์ดังกล่าว และขอให้ศาลกำหนดวิธีการคุ้มครองชั่วคราวก่อนการพิพากษาห้ามมิให้เอกชนเข้าดำเนินการสร้างถาวรวัตถุในพื้นที่พิพาท เนื่องจากเห็นว่าหากให้มีการดำเนินการดังกล่าวย่อมสร้างความเสียหายต่อป่าชายเลนอย่างรุนแรงและยากที่จะเยียวยาให้พื้นที่ดังกล่าวกลับมาเป็นป่าชายเลนดังเดิมได้